Tom Naegels schrijft over de geschiedenis van migratie in België: 'Zonder gastarbeiders geen economische sprong voorwaarts'

Wanneer kwamen de eerste gastarbeiders naar België en waarom? Wie waren ze en hoe reageerden de Belgen? Journalist en auteur Tom Naegels zoekt het uit in een omvangrijke historische studie, waarvan het eerste deel de periode van 1944 tot 1978 bestrijkt. Er waren destijds grote problemen met huisvesting en onderwijs, maar de bijdrage van de gastarbeiders tot de Belgische economie noemt Naegels fundamenteel. 'Zonder hen was er geen grote sprong voorwaarts geweest in de jaren 60'. Op Canvas start morgen, dinsdag 31 augustus, de zesdelige reeks 'Kinderen van de migratie'.

Werken in de steenkoolmijnen

Journalist Tom Naegels dook in de archieven om de bewogen geschiedenis van de migratie in België te schrijven. Onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog was er heel veel steenkool nodig om ons land er weer bovenop te krijgen. 'Al voor de oorlog hadden de steenkoolmijnen problemen om voldoende Belgische arbeiders te vinden. Het was zwaar en gevaarlijk werk en de gezinnen werden kleiner – mensen hadden maar twee of drie kinderen en hoopten dat die verder studeerden. Eerst heeft men Duitse krijgsgevangenen als dwangarbeiders de mijn ingestuurd en daarna is men Italianen, Spanjaarden, Grieken, Turken en Marokkanen gaan zoeken,' zegt Tom Naegels in 'De wereld vandaag' op Radio 1.

Met de huisvesting ging het al meteen mis. 'België zal u een goede woning bieden, werd beloofd aan mensen die gerecruteerd werden. Alleen slaagde België er nooit in om die op tijd te bouwen. Al in 1946 kwamen er 50.000 Italianen naar ons land. De regering had wel een plan om ieder jaar 5.000 woningen te bouwen, maar dat liep in het honderd. Uiteindelijk zijn die mensen in barakken beland, die nog voor de krijgsgevangenen gebouwd waren. De Turken en de Marokkanen kwamen terecht in krotten in de steden.'

Tussen 1962 en 1967 was er een opengrenzenpolitiek; illegale immigratie werd aangemoedigd

Was de Belgische overheid van mening dat na gedane arbeid de gastarbeiders weer naar huis moesten? Tom Naegels: 'Dat is dubbelzinnig. De eerste tien jaar was dat zeker het devies. Mensen kregen een arbeidscontract voor een of twee jaar. Als dat voorbij was moest je de procedure opnieuw doorlopen. Maar als je je werk verloor, dan moest je terug en dat gebeurde ook.' Tot begin jaren zestig. De economie groeit op dat moment zo snel dat er niet genoeg Belgen zijn om alle nieuwe jobs in te vullen. 'Er waren zoveel arbeiders nodig dat men dat strenge beleid loslaat.'

Lees verder op vrtnws.be en beluister en bekijk er de interviews met Tom Naegels op Radio 1 en Canvas.

Luister ook naar het interview op Klara: 'Tom Naegels reconstrueert de migratiegeschiedenis van België'