'Mariken van Nieumeghen': een 16e-eeuws mirakelspel met een onderdrukte vrouw als protagoniste

De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) en Literatuur Vlaanderen stelt de nieuwste versie van hun literaire canon voor. Acht eeuwen literatuur in 50 boeken! Tien weken lang dompelt het ochtendprogramma 'Espresso' op Klara je onder in één van de boeken.

Voor 'Mariken van Nieumeghen' moeten we iets meer dan 500 jaar terug in de tijd. Het vertelt het verhaal van een jonge vrouw die zeven jaar lang met de duivel samenwoont, tot ze beseft dat dit een grote zonde is. Uiteindelijk slaagt ze erin om met veel boetedoening, vergiffenis te krijgen. Historicus Samuel Mareel vertelt waarom dit verhaal canon-waardige literatuur is.

'Mariken van Nieumeghen' is een mirakelspel, een verhaal waar mirakels in voorkomen. Dergelijke verhalen werden destijds wel vaker verteld, dus waarom is dit verhaal dan zo bijzonder? 'Het hoofdpersonage is een vrouw,' vertelt Samuel Mareel. 'Dat was toen al uitzonderlijk.' Daarbovenop gaat het over een zelfbewuste vrouw die kennis wil vergaren. Daarom vraagt zij aan de Duivel om haar de zeven vrije kunsten te leren, alsook alle talen in de wereld. In die zin gaat het verhaal over een vrouw die wordt beperkt door de conventies van haar tijd. Voordat ze met de Duivel samenwoonde, was ze de huishoudster van haar oom. En als ze de Duivel heeft verlaten en om vergiffenis vraagt, wordt ze als non vastgeketend tot de engel Gabriël haar vergeven heeft.

Er wordt gesuggereerd dat het mirakelspel geschreven is door de Antwerpse dichteres Anna Bijns. Het is namelijk niet zo gek om te denken dat het stuk geschreven zou zijn door een vrouwenhand, maar daar zijn verder geen aanwijzingen voor.

Beluister het volledige fragment op Klara.be

Of download de podcast met alle afleveringen over de 50 boeken uit de vernieuwde literaire canon.