'Vandaag wordt het 'Gruuthuse Liedboek' nog steeds geanalyseerd' - metMike Kestemont

De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) en Literatuur Vlaanderen stelt de nieuwste versie van hun literaire canon voor. Acht eeuwen literatuur in 50 boeken! Tien weken lang dompelt het ochtendprogramma 'Espresso' op Klara je onder in één van de boeken.

Gruuthuse. Dit Brugse liedboek is het allereerste bewaarde boek, waarin muziek is opgeschreven. Musicologen proberen de muziek tot op de dag van vandaag te analyseren, maar ook voor literatuurwetenschapper Mike Kestemont is het een onuitputtelijke bron.

‘Een gedicht sterft af zodra je het begrepen hebt,’ zegt Kestemont. ‘Eenmaal je het doorziet, verdwijnt het en lost het als het ware op. Maar voor mij zal het lied ‘Egidius’ nooit oplossen.'

Lied: Egidius waer bestu bleven:

Egidius waer bestu bleven

Mi lanct na di gheselle mijn

Du coors die doot du liets mi tleven

Dat was gheselscap goet ende fijn

Het sceen teen moeste ghestorven sijn

Nu bestu in den troon verheven

Claerre dan der zonnen scijn

Alle vruecht es di ghegheven

Egidius waer bestu bleven

Mi lanct na di gheselle mijn

Du coors die doot du liets mi tleven

Nu bidt vor mi ic moet noch sneven

Ende in de weerelt liden pijn

Verware mijn stede di beneven

Ic moet noch zinghen een liedekijn

Nochtan moet emmer ghestorven sijn

Egidius waer bestu bleven

Mi lanct na di gheselle mijn

Du coors die doot du liets mi tleven

Dat was gheselscap goet ende fijn

Het sceen teen moeste ghestorven sijn

Het lied is even ontroerend als verraderlijk. Er zijn veel verschillende interpretaties van. ‘Du coors die dood’ lijkt erop te wijzen dat de vriend zichzelf van het leven heeft beroofd. Maar zelfdoding was destijds volstrekt ondenkbaar en de vriend zou in dat geval nooit in de hemel terechtgekomen zijn. ‘Coors’ met een –r betekent hier eerder 'proeven' en 'ondergaan'. Ook de regel ‘Het sceen teen moeste ghestorven sijn’ is voor discussie vatbaar. De regel kan namelijk op drie manieren begrepen worden: alsof we nooit zouden sterven, alsof één van ons moest sterven of alsof we tezamen zouden heengaan. Welke lezing is correct? Wie zal het zeggen? ‘En dat is het alleenrecht van de lezer,’ zegt Kestemont. ‘Wij doen met de literatuur wat we willen.’

Beluister het volledige fragment op Klara.be

Of download de podcast met alle afleveringen over de 50 boeken uit de vernieuwde literaire canon.