In de kijker

De Standaard Boekhandel in Leuven wordt uitgebaat door Dirk Grillet. Vandaag maken we er kennis met de gepassioneerde Tamara Matthijs, die al 33 jaar lang een van de drijvende krachten van het team vormt.

Ze begon er te werken in 1988 als jonge kassabediende en is er vandaag nog steeds met plezier aan het werk. Ze nam doorheen de jaren al heel wat genres onder haar hoede, maar tegenwoordig is ze genreverantwoordelijke voor Toerisme, Kunst, Psychologie, Gezin en Gezondheid.

Tamara: ‘In mijn jeugdjaren was ik al gefascineerd door boeken. Mijn job combineert die passie voor boeken met sociale interactie met klanten, wat mij enorm veel voldoening geeft. In het genre Toerisme, bijvoorbeeld, heb ik vaak een leuke wisselwerking met de klant rond tips, bezienswaardigheden en reisliteratuur over hun bestemming. En zo is reizen mijn tweede passie geworden!’

Tijdens de lockdown miste ze vooral het contact met de klanten en haar collega’s. ‘Gelukkig hebben we in Leuven een topteam en een goeie verstandhouding tussen de collega’s. Tijdens corona is de band zelfs nog versterkt.’

Vakantieboekentip uit ’20 om te lezen in de zomer van 21’

Voor deze zomer tipt Tamara ‘Ik ben een eiland’ van Tamsin Caldas uit de zomerlijst van LangZullenWeLezen. ‘Een autobiografisch relaas over een vrouw die verhuist naar een bouwvallig boerderijtje op een Schots eiland. Ze ziet er fysiek en mentaal af. Het is prachtig hoe Caldas beschrijft hoe het voelt om ergens thuis te horen, maar ook om alles te verliezen wat je dierbaar is.'

Op de foto staat Tamara centraal, omringd door enkele van haar collega's.

Johanna Pas werkte in de boekhandel ‘’t Verschil’ in Antwerpen vooraleer ze de zaak overnam eind 2015 en de naam veranderde in ‘Kartonnen Dozen’. Ze verhuisde de winkel naar de Draakstraat in de wijk Zurenborg. Voor het trendy werd, had de voorloper van ‘Kartonnen Dozen’ al een koffiehoek. De boekhandel was ook de eerste (en voorlopig enige) winkel in België die zich specialiseerde in lgbtq-boeken en films.

Vooral lgbtq

Johanna: ‘Onze boekhandel is gespecialiseerd in boeken van, over en voor homo’s, lesbiennes, bi’s, trans personen, queers. We verkopen fictie, non-fictie, poëzie, voor kinderen en volwassenen. Maar ook postkaarten, strips, tijdschriften en films. Onze focus is doorheen de jaren verbreed naar de kracht van diversiteit in onze samenleving, zowel op het gebied van gender en seksualiteit, als op etnisch-cultureel vlak en op het gebied van lichamelijke en geestelijke verschillen. Dat zie je terug in onze fictie, non-fictie en vooral ook in onze kinderboeken. Sinds we aangesloten zijn bij Confituur Boekhandels, bieden we ook ‘andere’ literaire fictie en non-fictie-boeken aan die niet per se binnen deze thema’s passen maar waar we ons wel in kunnen vinden. We verkopen ook tweedehands boeken zodat we een aanbod hebben voor elk budget.

Corona

‘2020 vormde voor ons een grote uitdaging. We moesten alle zeilen bijzetten en al onze creativiteit uit de kast halen om onze klanten te blijven bereiken. Maar we kregen er ook ongelooflijk veel voor terug. Het voorbije jaar groeide in onze samenleving het besef hoe belangrijk lokale handelaars zijn voor de samenhang in een buurt, en ook specifiek hoe belangrijk een winkel als de onze is. Niet alleen bestempelde de overheid ons in de tweede golf als essentieel, ook onze klanten lieten duidelijk merken dat ze dat vonden. Bovendien ontvingen we dit jaar de Media Award van Cavaria.’

Iedereen welkom

We hebben klanten die al sinds de jaren negentig bij ons in de winkel komen en die ons ook na de verhuis gevolgd zijn. Sinds we in Zurenborg zitten, hebben we er ook veel nieuwe klanten bij gewonnen. Het duurde een tijdje en kostte enige moeite om de buurtbewoners duidelijk te maken dat iedereen bij ons welkom was – jong en oud, lgbt en hetero… – en dat we alle boeken konden bestellen, ook als we ze niet in huis hadden. Het voorbije jaar, tijdens de coronacrisis, kregen we eindelijk het gevoel dat het gelukt is. Buurtbewoners springen af en toe eens binnen, kijken wat nieuw is, of nemen een tweedehands boek mee. Ze vragen advies of laten zich verrassen door een van onze tips.

Droomjob

‘Boeken zijn mijn leven. Ik wil de passie die ik zelf voel voor het belang van verhalen en vooral de diversiteit in verhalen, doorgeven aan anderen. In deze boekhandel komen mijn twee liefdes samen: boeken en mijn inzet voor de lgbtq-gemeenschap’, vertelt Johanna.

Vakantieboekentips uit de zomerlijst ‘20 om te lezen in de zomer van 21’

Het is moeilijk om één tip te geven. Ik twijfel tussen ‘Meisje, vrouw, anders’ van Bernardine Evaristo en ‘De geschiedenis van mijn seksualiteit’ van Sofie Lakmaker. Beide boeken hebben me ontzettend geraakt. Het boek van Evaristo vind ik literair en inhoudelijk het beste boek op de zomerlijst omdat het zo’n ruim beeld geeft van vrouwen van kleur en non-binaire personen in West-Europa. Het deed voor mij wat een boek moet doen: een raam bieden op de wereld, me iets nieuws bijleren. Het is bovendien prachtig geschreven (en vertaald). Het beste oorspronkelijk Nederlandstalige boek vind ik ‘De geschiedenis van mijn seksualiteit’ van Sofie Lakmaker. Het vervult voor mij de andere functie van boeken: een spiegel zijn, waarin ik mezelf herken.

Beide boeken gaan heel expliciet over lesbische vrouwen, en over vragen rond gender-identiteit – wat ze extra interessant maakt voor onze boekhandel – maar ze zijn tegelijk heel toegankelijk voor een breed publiek, dat op die manier toch een inkijkje krijgt in hoe het is om niet-hetero te zijn in de eenentwintigste eeuw.

Foto: An Van de Wal - LumierePhotography

Mich Geenen en Jan Bergen, beiden jonge veertigers, delen niet alleen lief en leed maar, als uitbaters van De Standaard Boekhandel in Turnhout, ook hun passie voor boeken.

De liefde voor boeken en lezen is er bij beiden met de paplepel ingegeven. ‘Ik ben eigenlijk in het boekenvak gerold dankzij mijn mama,’ vertelt Mich. ‘Zij werkte meer dan 35 jaar in de boekensector en spoorde mij in mijn studentenjaren aan om een vakantiejob te doen bij Standaard Boekhandel. Sommigen collega’s van toen zijn dat vandaag nog steeds.’

Corona

Tijdens de eerste lockdown ging ook Standaard Boekhandel Turnhout voor het eerst in 20 jaar op slot. Mich: ‘Omdat wij niet gewoon zijn langer dan één week thuis te zitten, gingen we in week 2 de logistieke dienst op het hoofdkantoor gaan versterken. Gelukkig waren wij als boekenwinkel in de tweede lockdown wél essentieel. Op zulke momenten besef je pas hoe graag je een boekhandel runt. En wat 'een boek' maar ook wat 'klanten' voor je betekenen. Onmisbaar!’

Innige band met de klant

Mich: ‘Onze winkel heeft een mooi gevarieerd aanbod aan klassiekers in de verschillende genres. We houden ervan om onze klanten bij te staan in hun zoektocht naar kennis of ontspanning. Na zovele jaren zijn er innige banden ontstaan met onze klanten; mensen van alle leeftijden, achtergronden en culturen. Dat maakt het net zo aangenaam.’

Vakantieboekentip

Voor deze zomer tippen Mich en Jan ‘De overlevenden’ van Alex Schulman. ‘Dit is een zeer intense roman over familie, opgroeien en een verdrongen trauma. Het boek zit vol met mooi uitgewerkte details waardoor je beseft dat het net die details zijn die de herinneringen aan je kinderjaren vorm geven. Meer dan de moeite!’

Luc Vander Velpen is sinds 2013 de uitbater van De Kleine Johannes in Leuven. Voordien zat hij ook in het boekenvak als drijvende kracht achter de koepelorganisatie Colibro, de voorloper van Confituur Boekhandels, die de zelfstandige boekhandels verenigde. De huidige winkel is een samensmelting van de Leuvense kinderboekhandels 'De Kleine Johannes' en 'Duimelot'.

Leuvens cultureel erfgoed

Luc: ‘In 2013 en 2014 besloot ik beide boekhandels samen te voegen en enkel de gekendste naam ‘De Kleine Johannes’ te behouden. Ik bracht ze onder in een art-deco-gebouw in de Tiensestraat. Meer dan honderd jaar geleden was het pand ontworpen als boekerij maar was al voor de laatste steen was gelegd, een bank geworden. Vele generaties Leuvenaars zijn opgegroeid met de boeken van 'De Kleine Johannes' en 'Duimelot' en beschouwen de boekhandels terecht als hun collectief erfgoed. Ik heb nog geen dag spijt gehad van mijn beslissing en prijs me gelukkig met dit team van toegewijde boekhandelaren.’

Wie door 'De Kleine Johannes' wandelt, ziet duizenden kinderboeken. Het meest opvallend echter zijn de prachtige prentenboeken. Vlaanderen telt opmerkelijk veel goede illustratoren en dat zie je in deze boekhandel overal.

Corona

De coronacrisis was een harde noot om te kraken maar zorgde ook voor een nieuwe aanpak. Luc: ‘Tijdens de lockdown in maart vorig jaar gaven we grootouders in quarantaine advies via e-mail en verzonden we boeken naar de kleinkinderen in alle hoeken van het land. Sinds eind 2020 doen we dat ook met behulp van een webshop waarmee we persoonlijke service kunnen geven. Ondertussen hebben we deze nieuwe aanpak uitgebreid naar scholen en organiseren we daar digitale boekenbeurzen op maat.’

Het vele zweet, bloed en tranen wordt goed gemaakt door de empathie van onze klanten, vertelt Luc. 'Nu de corona langzamerhand uitdooft, zien we ze terug en beseffen we dat er niets gaat boven een fysieke boekhandel. Het is een bruisende plek om boeken, auteurs en illustratoren te ontdekken en advies te geven aan wie het wenst.'

Vakantieboekentip

Luc tipt voor de jonge lezer 'Onderwater' van Carll Cneut.

Luc: 'Carll Cneut is de Pieter Paul Rubens onder de Vlaamse illustratoren. Zijn prentenboeken zijn gebundelde kunst die door alle leeftijden gesmaakt worden. In dit boek heeft hij maar half werk geleverd: je mag zelf de tekening verder in kleuren. Zo heeft iedereen de kans om zich een beetje kunstenaar te voelen. En net zoals in de echt kunst, mag je rustig buiten de lijntjes kleuren.'

Op de foto: Luc Vander Velpen met rechst: Els Meulemans, 'de beste kinderboekhandelaar van de wereld', aldus Luc.

Brenda Vanhoutte van Boekhandel Walry las als kind alles wat los en vast zat. In een tijdschrift kreeg ze informatie over de opleiding ‘Boekhandel en Uitgeverij’ in Amsterdam en vanaf dat moment besefte ze dat ze boekhandelaar wilde worden. Brenda: ‘Vier jaar lang heb ik mogen proeven van alles wat met het boekenvak te maken had, maar voor mij bleef de boekhandel het leukste stuk van het boekenvak.’

Een lange geschiedenis

De liefde bracht haar naar Vlaanderen waar ze een paar fijne jobs in het boekenvak had, totdat ze in 2015 in boekhandel Walry terechtkwam. Jenny Walry startte de winkel in 1969, waarna Paul Luyten de zaak in 1979 overnam en Walry de volgende 40 jaar samen met zijn vrouw Griet tot een gevestigde waarde in Gent uitbouwde. ‘Toen hij me vroeg of ik het stokje wilde overnemen, viel alles perfect op zijn plaats. In 2019 vierden we het 50-jarige bestaan van Boekhandel Walry en keken we optimistisch naar de toekomst.’

Corona

Na het jubileumjaar kondigde 2020 zich veelbelovend aan. Snel werd duidelijk dat de plannen moesten bijgestuurd worden. Brenda: ‘Tijdens de eerste lockdown brachten we de boeken bij de mensen thuis. Elke weekdag op de fiets, elke zaterdag een ‘grote ronde’ voor onze klanten die wat verder weg wonen. Mensen hadden nood aan boeken, maar ook aan contact. Toen we onverwacht als essentieel werden bestempeld, was dat een bevestiging van wat onze klanten al lang wisten.’

Walry heeft een lange geschiedenis in de Spaanse en Italiaanse literatuur, maar ook kinder- en jeugdliteratuur (waar Jenny Walry veel aandacht voor had), filosofie en (Nederlandstalige) literatuur nemen een prominente plaats in in de winkel. Binnen elk genre proberen ze op zoek te gaan naar de speciale titels, de pareltjes …

Gedeelde liefde voor boeken

Brenda: ‘Boekhandelaar zijn is zo veelzijdig. Je werkt met het mooiste product dat er is, maar komt daarnaast veel in contact met mensen die diezelfde passie delen. Brenda: ‘Bovendien werd in de lockdown nog maar eens bevestigd dat we meer zijn dan enkel een verkooppunt van boeken. Het is ook dat contact, die gedeelde liefde, het soms samen zoeken naar antwoorden … Het is een unieke combinatie van veel factoren, waardoor ik dit vak zo graag doe.’

Vakantieboekentip

Brenda’s absolute supertip voor deze zomer is ‘De ontdekking van Urk’ van journalist Matthias M.R. Declercq. ‘Ik was al fan van zijn eerste boek (De val), maar in zijn tweede kwam zijn waarnemingsvermogen en zijn gevoel voor stijl nog meer tot uiting. Zonder oordeel schrijft hij een vlijmscherpe observatie, ondersteund door grondige dossierkennis maar altijd professioneel.’

Vera Vangelabbeek (50) is winkelverantwoordelijke van De Standaard Boekhandel in Hasselt en vertoeft al de helft van haar leven professioneel tussen de boeken.

Vera: ‘De interesse voor boeken zat al van jongs af aan in mij. Na een kleine omweg in het lager onderwijs en in de bibliotheekwereld werd Standaard Boekhandel uiteindelijk mijn vaste stek. Ik kan er mijn creatieve kant kwijt en focus daarnaast natuurlijk ook op het algemene commerciële welzijn van de winkel. Boeiend én uitdagend, elke dag opnieuw!’ Het filiaal in Hasselt is de grootste boekhandel van het land, iets waar Vera heel fier op is!

#kooplokaal

Het gevoel van verbondenheid tijdens de lockdown is Vera het meest bijgebleven. Ze is 'blij dat we als essentiële winkel iedereen in veilige omstandigheden een beetje hoop mochten geven!’.

En corona zorgde ook voor een nieuwe wind: ‘Sinds Corona zijn intrede deed, zetten we in onze winkel meer het aanbod ‘van bij ons’ in de kijker. Dat gaat van wandelgidsen en fietskaarten tot lokale geschiedenis en boeken van Vlaamse en Belgische auteurs. Het gegeven #kooplokaal blijven we op deze manier ondersteunen.’

Vakantieboekentip van Vera

Uit de lijst ’20 om te lezen in de zomer van 21’ tipt Vera ‘Ik ben een eiland’ van Tamsin Calidas. Het is het autobiografisch verhaal van een Britse jonge vrouw die haar baan en Londen verruilt voor een leven op een Schots eiland. Wanneer de eerste betovering is verbroken, blijkt het er allerminst idyllisch. En dat is nog maar het begin van de pure, bittere ellende die Calidas zal moeten doormaken...

Jan Feys is de uitbater van boekhandel Malpertuis in Genk. Hij is een West-Vlaming die na zijn studies Germaanse Filologie samen met studie- en echtgenote Veerle uiteindelijk in Genk terechtkwam – de heimat van Veerle – en daar als boekenliefhebber in hart en nieren in 1993 Malpertuis opstartte.

Corona-jaar

Corona was ook voor Malpertuis een beproeving. Jan Feys: ‘Het jaar met corona was voor mij persoonlijk toch wel een stressvol jaar, voornamelijk wegens de onzekerheid. Maar al snel merkten we hoe belangrijk het is op een trouw en loyaal cliënteel te kunnen rekenen, dat ons heel erg is blijven steunen zowel tijdens de sluitingsperiode van de eerste maanden, als na de heropening toen ze onmiddellijk terug naar de boekhandel kwamen en zo blij en enthousiast waren dat ze terug konden komen rondneuzen. Voor heel veel mensen was het echt overduidelijk dat de boekhandel een essentiële winkel is, en dat deed immens veel deugd!’.

Corona deed beseffen dat de boekhandel een belangrijk onderdeel is van het sociale netwerk van de stad, vindt Jan. Door de goede samenwerking met Stad Genk en de bibliotheek wordt dat netwerk nog versterkt. ‘Genk heeft ook een grote migrantenpopulatie, die vroeger de weg moeilijk vond naar de boekhandel, maar ook hier komt verandering in: we krijgen tegenwoordig heel regelmatig jongeren uit veel verschillende culturen binnen en dan krijg je weer het gevoel dat de aanhouder wint. Van veel oudere klanten komen ondertussen ook de kinderen en kleinkinderen over de vloer’, vertelt hij.

Een job uit de duizend

Jan houdt enorm van zijn job: ‘Boeken zijn het mooiste product van de wereld om tussen te werken! Het feit dat je telkens verrast wordt door nieuwe boeken die uit de dozen komen (ook al heb je ze maanden voordien zelf besteld), maakt het immens boeiend, maar tegelijk ook moeilijk, want het blijft altijd afwachten welke boeken het goed gaan doen.’

Vakantieboekentips

Uit de zomerlijst ’20 om te lezen in de zomer van 21’ tipt Jan deze twee: ‘De ontdekking van Urk’ van Matthias M.R. Declercq: ‘Een fascinerend verslag van een half jaar journalistiek werk in een besloten gemeenschap. Leest als een trein en laat je onbevooroordeeld letterlijk en figuurlijk alle kanten van het dorp zien’. Zijn tweede vakantieboekentip is ‘Ik ben een eiland’ van Tamsin Calidas: ‘Als liefhebber van de Engelse en Schotse natuur en het eilandleven kom je in dit boek volledig aan je trekken, maar het is ook hard en rauw en je leeft volledig mee in de tegenslagen en de eenzaamheid van het hoofdpersonage.

Malpertuis maakt deel uit van Boekhandels Vlaanderen die lokale en onafhankelijke boekenwinkels in Vlaanderen en Brussel verenigt.

Van 23 juli tot en met 8 augustus kan je in Oostende, bij een koffie en croissant, keuvelen over boeken tijdens TAZ (Theater Aan Zee). Verdiep je tijdens de zomer in de nieuwste boeken van Peter Terrin, Tommy Wieringa, Geert Mak, Lize Spit, Sien Volders, Ibe Rossel, Annelies Verbeke of Jeroen Olyslaegers en ga er tijdens De Leesclub samen met andere lezers dieper op in. Naast de Leesclub zijn de auteurs ook zelf present op TAZ om hun boek voor te stellen. Eén fervente lezer uit de Leesclub mag alvast mee aan tafel schuiven.

Meer fan van poëzie? Carl Norac, huidig dichter des vaderlands, is dé festivaldichter. Hij gaat in gesprek met zijn opvolger Mustafa Kör en schrijft dagelijks in het Nederlands en Frans een festivalgedicht. Lisette Ma Neza, Joke van Leeuwen, Hosheng Ossi, Caroline Pauwels, Gerda Dendooven, Bart Moeyaert en vele anderen brengen allen op TAZ 'een ode aan' en Marcel Vanthilt bezingt de mooiste jenevergedichten.

Zin in een goed debat? Een aantal wetenschappers en specialisten schrijven ‘een rede’ rond een heel specifiek onderwerp. Patrick Loobuyck, Walter Van Steenbrugge, Jos Geysels, Wim Distelmans, Jamila Channouf, Pieter T’ Jonck en Katleen Gabriëls brengen tijdens TAZ hun statement naar voor als start voor een ruimer debat met andere gasten en het publiek. Uitgeverij Vrijdag publiceert de redes in het boek UITGESPROKEN. DE TAZ REDES.

Lees hier meer info over het literatuurprogramma van TAZ en de ticketreservatie.