In de Knack van 18 mei 2022 gaf eurocommissaris Frans Timmermans zijn visie op dit boek. Ik kan me daar volmondig bij aansluiten. Ik kan het niet zo treffend verwoorden. Het luidde als volgt: ‘Recent is een absoluut meesterwerk van Tom Lanoye verschenen: De draaischijf. Zelden heb ik een roman gelezen waarin voor ons en in ons taalgebied de volstrekte banaliteit van het kleine en het grote Kwaad wordt verbeeld van mensen die tastend zoeken naar een manier om oorlog en bezetting door te komen. Dit is een roman waarin je niet ontkomt aan de vraag: ‘Wat zou ik nou hebben gedaan?’ Dat is heel knap van Lanoye. Met het meesterlijk beschrijven van de zwakheden van zijn personages dwingt hij ons tot een confrontatie met onze eigen zwakheden, waardoor hij ons de kans geeft erbovenuit te groeien. Alleen door het menselijk tekort in onszelf te herkennen en erkennen, in al zijn lelijkheid en banaliteit, kunnen we onszelf en elkaar recht doen en kunnen we, naar mijn stellige overtuiging, de collectieve wil mobiliseren om er samen het beste van te maken. Waarin we niemand achterlaten, niemand tot zondebok bestempelen, en iedereen in haar en zijn waarde laten.
In De draaischijf raken drie innig verbonden levens vermalen. Door kunst en collaboratie, lafheid en nietsontziende ambitie.
‘Ik had me de dag waarop ik word begraven heel anders voorgesteld.’ Aan het woord is Alex Desmedt, bezeten door toneel. In Antwerpen werkt hij zich vlak voor de Tweede Wereldoorlog op tot directeur van het grootste stadstheater. Hij viert triomf na triomf, mede dankzij zijn vrouw, de in Utrecht geboren sterspeelster Lea Liebermann. Hij introduceert ook technische hoogstandjes, zoals een reusachtige schijf als extra bühne óp de bühne.
Tijdens de bezetting wordt Alex benoemd tot directeur-generaal van meerdere Antwerpse theaters, maar de beperkingen zijn zwaar. Zijn broer, componist en dirigent Rik Desmedt, kiest voluit voor collaboratie, terwijl Lea, die niet meer mag acteren, wegkwijnt en ronddwaalt in een stad waar razzia’s het leven kosten aan duizenden.
Kort voor de bevrijding wordt Alex uitgenodigd voor een delicate opdracht in Den Haag. Twee beroemde partijgenoten van Adolf Hitler zullen in de stadsschouwburg de opening bijwonen van het pas opgerichte Deutsches Theater in den Niederlanden. In de bevrijde thuishaven belooft de afrekening bijzonder bloedig te worden.
Tom Lanoye (1958) is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van ons taalgebied. Hij ontving voor zijn oeuvre zowel de Gouden Ganzenveer als de Constantijn Huygensprijs.
Er is werk van hem vertaald en gespeeld in meer dan vijftien talen. Hij leeft en werkt in Antwerpen en Kaapstad.
‘Ik had me de dag waarop ik word begraven heel anders voorgesteld.’ Aan het woord is Alex Desmedt, bezeten door toneel. In Antwerpen werkt hij zich vlak voor de Tweede Wereldoorlog op tot directeur van het grootste stadstheater. Hij viert triomf na triomf, mede dankzij zijn vrouw, de in Utrecht geboren sterspeelster Lea Liebermann. Hij introduceert ook technische hoogstandjes, zoals een reusachtige schijf als extra bühne óp de bühne.
Tijdens de bezetting wordt Alex benoemd tot directeur-generaal van meerdere Antwerpse theaters, maar de beperkingen zijn zwaar. Zijn broer, componist en dirigent Rik Desmedt, kiest voluit voor collaboratie, terwijl Lea, die niet meer mag acteren, wegkwijnt en ronddwaalt in een stad waar razzia’s het leven kosten aan duizenden.
Kort voor de bevrijding wordt Alex uitgenodigd voor een delicate opdracht in Den Haag. Twee beroemde partijgenoten van Adolf Hitler zullen in de stadsschouwburg de opening bijwonen van het pas opgerichte Deutsches Theater in den Niederlanden. In de bevrijde thuishaven belooft de afrekening bijzonder bloedig te worden.
Tom Lanoye (1958) is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van ons taalgebied. Hij ontving voor zijn oeuvre zowel de Gouden Ganzenveer als de Constantijn Huygensprijs.
Er is werk van hem vertaald en gespeeld in meer dan vijftien talen. Hij leeft en werkt in Antwerpen en Kaapstad.